Ανακαλύπτοντας νέες περιοχές στην επιφάνεια του πλανήτη Ερμή


Το διαστημικό σκάφος MESSENGER της NASA πραγματοποίησε την τρίτη και τελευταία μετάβαση του γύρω από τον πλανήτη Ερμή, στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2009, αποκαλύπτοντας πολλά μυστικά για αυτόν το σχετικά άγνωστο κόσμο
Αν και αντιμετώπισε ορισμένες δυσλειτουργίες στην τελευταία μετάβαση του προς τον Ερμή, τελικά κατάφερε να συλλέξει εικόνες υψηλής ανάλυσης του 6% και πλέον της επιφάνειας του πλανήτη. Οι περιοχές αυτές δεν είχαν ποτέ φωτογραφηθεί μέχρι σήμερα (Εικόνα 1). Ο MESSENGER έχει καταφέρει να συλλέξει εικόνες του 98% της επιφάνειας του Ερμή, αφήνοντας μόνο τις πολικές περιοχές, που θα τις παρατηρήσει όταν τεθεί σε πολική τροχιά γύρω από τον πλανήτη το 2011.
Μερικές από τις εκπλήξεις στις εικόνες του MESSENGER είναι η παρουσία μιας φωτεινής περιοχής, που οι επιστήμονες εικάζουν ότι έχει ηφαιστειακή προέλευση, και μιας άλλης πλησίον της τελευταίας που αποτελείται από δυο σχεδόν ομόκεντρους δακτυλίους και πιθανότατα πρόκειται για ηφαίστειο (Εικόνα 2). Οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει ότι η ηλικία της περιοχής αυτής είναι περίπου ένα δισεκατομμύριο έτη, δηλαδή, είναι τέσσερις φορές νεότερη από την πλειοψηφία των περιοχών στην επιφάνεια του Ερμή. Η περιοχή μάλιστα που βρίσκεται στον εσωτερικό δακτύλιο (πιθανότατα πρόκειται για το εσωτερικό του κρατήρα) είναι ακόμα νεότερη και διαφέρει ως προς το χρώμα από τις γύρω περιοχές.
Το MESSENGER συνέλλεξε δεδομένα για τον προσδιορισμό της αφθονίας του σιδήρου και του τιτανίου στην επιφάνεια του Ερμή. Αποδεικνύεται, από τα νέα αυτά στοιχεία ότι τελικά ο σίδηρος αλλά και το τιτάνιο είναι σε μεγαλύτερη αφθονία στα επιφανειακά πετρώματα του πλανήτη από ότι είχαν μετρήσει τα επίγεια τηλεσκόπια και το διαστημικό όχημα Mariner 10 όταν είχε περάσει κοντά από τον Ερμή στις 29 Μαρτίου του 1974. Ο πυρήνας του πλανήτη Ερμή, αποτελείται κυρίως από σίδηρο και αποτελεί το 60% περίπου της συνολικής του μάζας. Τα νέα αυτά ευρήματα προβληματίζουν τους επιστήμονες σχετικά με την προέλευση του πλανήτη Ερμή. Όταν το MESSENGER τεθεί στην τελική του τροχιά γύρω από τον Ερμή θα κάνει εκ νέου μετρήσεις για την αφθονία των στοιχείων στην επιφάνεια του.
Πραγματοποιήθηκαν επίσης, οι πρώτες μετρήσεις της αραιής ατμόσφαιρας του Ερμή, συγκεκριμένα της εξώσφαιρας του। Βρέθηκε ότι η σχηματιζόμενη ουρά της ατμόσφαιρας (Εικόνα 3) αποτελείται από ουδέτερο νάτριο και είναι κατά 10 έως 20 φορές μικρότερη σε ακτινοβολία, από τις προηγούμενες μετρήσεις που είχαν πραγματοποιηθεί, γεγονός που συσχετίζεται με τις αναμενόμενες μεταβολές στην πίεση της ηλιακής ακτινοβολίας προερχόμενες από την κίνηση του Ερμή γύρω από τον Ήλιο. Η μελέτη των εποχιακών μεταβολών των συστατικών της εξώσφαιρας του Ερμή, όπως είναι το νάτριο, το μαγνήσιο και το ασβέστιο, βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση των διαδικασιών που παράγουν, στηρίζουν, και τροποποιούν την ατμόσφαιρα του.

ΠΗΓΗ:Ε.Α.Α.

Mars Global Surveyor

Πριν από λίγους μήνες, συγκεκριμένα το Νοέμβριο του 2006, καθώς σέρφαρα στο διαδυκτιακό χώρο της NASA, ανακάλυψα ότι μια διαστημοσυσκευή, από τον στόλο των ερευνητικών διαστημοσυσκευών που εξερευνούν το ηλιακό μας σύστημα, έκλεινε τα δέκα χρόνια ζωής στο διάστημα. Μία ολόκληρη δεκαετία πέρασε από την ημέρα της εκτόξευσής του και συνεχίζει την εργασία του ακάθεκτο, εμπλουτίζοντας τον ανθρώπινο πολιτισμό με τεράστια ποσά δεδομένων για τον γειτονικό μας κόκκινο πλανήτη. Ο λόγος, για τη διαστημοσυσκευή Mars Global Surveyor, που στα ελληνικά μεταφράζεται ως Αρειανός Τοπογράφος. Ο Mars Global Surveyor, είναι η πρώτη συσκευή που στάληκε με επιτυχία στον πλανήτη Άρη, μετά τις αποσολές Viking 1 και 2 του 1976. Όταν στις 7 Νοεμβρίου του 1996, εκτοξεύθηκε προς τον κόκκινο πλανήτη, ξεκίνησε ταυτόχρονα και η νέα εποχή εξερέυνησης του πλανήτη.

Η Διαστημοσυσκευή: Πρόκειται για μια έξυπνα σχεδιασμένη διαστημοσυσκευή, η οποία μελετάει τον πλανήτη Άρη από τις 11 Σεπτεμβρίου του 1997, ημέρα που μπήκε σε τροχιά γύρω από αυτόν, μέχρι σήμερα. Αν και η αποστολή διαρκούσε μονάχα δύο χρόνια, η επιστημονική ομάδα του M.G.S., δουλεύοντας δημιουργικά και αναπτύσσοντας μια τεχνική που ακούει στο όνομα «χειρισμός της στροφορμής», κατάφερε και διατήρησε ζωντανή τη συσκευή, εξοικονομώντας τεράστια ποσοστά καυσίμων, παρατείνοντας έτσι τη ζωή της συσκευής.Η Διαστημοσυσκευή μοιάζει με ένα ορθογώνιο κουτί, που από δύο απέναντι πλευρές του, ξεπροβάλλουν σαν φτερούγες δύο συστοιχείες ηλιακών κυψελίδων. Το μήκος της συσκευής, με τα ηλιακά πλαίσια πλήρως ανεπτυγμένα, φτάνει τα 12 μέτρα. Το κύριο μέρος της συσκευής, το οποίο περιέχει τους υπολογιστές και τα επιστημονικά όργανα μετρήσεων και παρατηρήσεων, είναι ένα τετράγωνο με πλευρά μεγέθους 1,2 μέτρων. Στο εξωτερικό του, προσκολλημένοι επάνω του, βρίσκονται οι προωθητήρες και η κύρια μηχανή προώθησης. Η κεραία υψηλής λήψης, είναι τοποθετημένη σε ένα πτυσσόμενο πάσαλλο μήκους 2 μέτρων και έχει διάμετρο ενάμισι(1,5) μέτρο. Τη στιγμή της εκτόξευσής του, το όχημα, με τις αποθήκες καυσίμων γεμάτες, είχε συνολικό βάρος 1,060 κιλά.

Στόχοι – Προσδοκίες Ο M.G.S., είναι το πρώτο διαστημόπλοιο του προγράμματος Mars Exploration Program της NASA. Σκοπός του προγράμματος αυτού είναι:

1. Να ανακαλύψει το αν κάποτε η ζωή ανθούσε στον κόκκινο πλανήτη και να προσδιορίσει το πότε.

2. Να χαρακτηρίσει το κλίμα του πλανήτη

3. Να χαρακτηρίσει τη γεολογία του Άρη

4. Να προετοιμάσει για μελλοντική εξερεύνηση με επανδρωμένες αποστολές

Πιο αναλυτικά οι στόχοι της αποστολής M.G.S. ήταν:

Κύριοι Στόχοι:

1. Χαρτογράφηση ολόκληρου του πλανητη με φωτογραφίες υψηλής Ανάλυσης

2. Χαρακτηρισμός της ατμόσφαιρας, της θερμοκρασίας και των καιρικών συνθηκών που επικρατούν στον πλανήτη

3. Χαρακτηρισμός της γεολογίας του εδάφους και του υπεδάφους του πλανήτη

4. Προσδιορισμός της φύσης του μαγνητικού πεδίου

5. Μελέτη της σχέσης μεταξύ της αρειανης ατμόσφαιρας με το έδαφος, παρακολουθώντας τα χαρακτηριστικά της ατμόσφαιρας, τους πολικούς πάγους, τη σκόνη και τα σύννεφα, καθώς συμβάλλουν σε ένα εποχιακό κύκλο

Δευτερεύοντες Στόχοι:

1. Συνεχής παρακολούθηση των αρειανών καιρικών συνθηκών και η μεταλαμπάδευση της σκυτάλης των πληροφοριών και της παρατήρησης στο συνεχιστή της δουλειάς του, τη διαστημοσυσκευή Mars Reconnaissance Orbiter

2. Εύρεση πιθανών σημείων προσεδάφισης της συσκευής 2007 Mars Phoenix Lander και του οχήματος 2009 Mars Science Laboratory

3. Παρατήρηση και ανάλυση περιοχών «κλειδιά» με επιστημονικό ενδιαφέρον, οπώς περιοχές πλούσιες σε ιζηματογενή πετρώματα.

4. Συνεχής παρατήρηση των αλλαγών της επιφάνειας, που σχετίζονται στον αέρα στον πάγο

---

Για την επίτευξη των πιο πάνω στόχων, η συσκευή είναι εφοδιασμένη με πέντε επιστημονικά όργανα, σχεδιασμένα από τη NASA καθώς και από πανεπιστήμια και βιομηχανίες:

1. MOC (Mars Orbiter Camera): Η συσκευή αυτή παράγει ημερήσιες, πλατιού οπτικού πεδίου εικόνες του Άρη, όμοιες με τις καιρικές φωτογραφίες της Γης. Επιπρόσθετα, οι στενού οπτικού πεδίου φακοί που διαθέτει, μπορούν να παίρνουν υψηλής ευκρίνειας φωτογραφίες της επιφάνειας, από τις οποίες μπορεί να διακριθούν αντικείμενα πλάτους μόλις μισού μέτρου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της υψηλής ανάλυσης των εικόνων αποτελεί η φωτογράφιση του οχήματος MER Spirit, όπου διακρίνονται ακόμη και τα αποτυπώματα που άφησαν στο έδαφος οι τροχοί του οχήματος.

2. MOLA (Mars Orbiter Laser Altimeter): Το συγκεκριμένο πείραμα με το αποστασιόμετρο Laser, μετρά το ύψος της συσκευής από την επιφάνεια του πλανήτη, βουνά, πεδιάδες και φαράγγια.

3. TES (Thermal Emission Spectrometer): Το όργανο αυτό μελετά την ατμόσφαιρα και χαρτογράφει τη χημική σύσταση της επιφάνειας, αναλύοντας υπέρυθρη ακτινοβολία και ανιχνεύοντας θερμότητα αναδυόμενη από την επιφάνεια του πλανήτη.

4. MAGNETOMETER (Electron Reflectometer): Ο μετρητής μαγνητικών πεδίων μελετά τις μαγνητικές ιδιότητες του Άρη για να εκλάβει μια σφαιρική εικόνα του εσωτερικού του πλανήτη.

5. RADIO SCIENCE (Gravity Field Experiment): Αυτή η κυματική επιστημονική έρευνα χρησιμοποιεί δεδομένα από το σύστημα τηλεπικοινωνιών της διαστημοσυσκευής, την κεραία υψηλής λήψης και ένα σύστημα εξαιρετικά σταθερών δονήσεων, το οποίο λειτουργεί σαν ένα ακριβές ρολόι, για να χαρτογραφήσει τις εναλλαγές στο βαρυτικό πεδίο. Οι μετρήσεις αυτές δίνουν τη δυνατότητα στους επιστήμονες να προσδιορίσουν την ατμοσφαιρική πίεση σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη.

6. Επιπλέον, σαν ένα επιπρόσθετπ έκτο όργανο, μπορεί να θεωρηθεί και το MARS RELAY SYSTEM. Πρόκειται για μια κεραία που λαμβάνει σήματα από οχήματα και προσεδαφιστές στην επιφάνεια του πλανήτη και τα επιστρέφει στη Γη με γρηγορότερο ρυθμό από το ρυθμό εκπομπής των επιφανειακών συσκευών.

Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύματα του M.G.S., θεωρείται και η χαρτογράφηση των υψωμέτρων της επιφάνειας του πλανήτη. Με το όργανο M.O.L.A. ο M.G.S. δημιούργησε το πιο ακριβή τοπογραφικό χάρτη από οποιοδήποτε άλλο πλανήτη του ηλιακού συστήματος, δίνοντας στους επιστήμονες υψομετρικούς χάρτες ολόκληρου του πλανήτη, με ακρίβεια 30 εκατοστομέτρων σε κάθετο άξονα. Επίσης, το ίδιο όργανο εντόπισε το ύψος των συννέφων και αναγνώρισε στην ατμόσφαιρα χαρακτηριστικά σχετικά με τη δυναμική, όπως κύματα βαρύτητας.

Αυτές όμως δεν είναι οι μόνες ανακαλύψεις που έκανε ο M.G.S. Χρησιμοποιώντας το μαγνητόμετρό του, ανακάλυψε ότι το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη δεν είναι ένα παναρειανό πεδίο χάρη στον πηρήνα του πλανήτη, αλλά είναι τοποθετημένο σε μικρές διάσπαρτες περιοχές του φλοιού. Ακόμη εντόπισε πολλαπλές μαγνητικές διαφορές σε διάφορες περιοχές της επιφάνειας, πράγμα που αποδυκνείει ότι το μάγμα στερεοποιήθηκε μόλις αναδύθηκε από τον φλοιό του πλανήτη στην απαρχή της εξέλιξης του Άρη.

Δεδομένα από το όργανο T.E.S. αποδεικνύουν επίσης το υδροθερμικό παρελθόν του Άρη. Τα δεδομένα αυτά μαρτυρούν ότι το νερό κάποτε, υπήρχε πάνω ή κάτω ακριβώς από την επιφάνεια του πλανήτη, και ότι η ατμόσφαιρα ήταν πιο πυκνή απ’ότι σήμερα.

ΠΗΓΗ:www.astronomia.gr

ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΑΠΟ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΑΣΜΟ . ΟΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΒΓΑΛΕΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙ ΑΣ ΜΟΥ ΤΙΣ ΣΤΕΙΛΕΙ ΣΤΟ EMAIL ΜΟΥ VAGOS2000@GMAIL.COM ΚΑΙ ΘΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΩ.

Υ.Γ ΚΑΛΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΒΑΛΕΤΕ ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΟ ΟΝΟΜΑ.

ΚΑΙ ΚΑΛΕΣ ΑΣΤΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ!

Ελληνική Αστρονομική Ένωση (Ε.Α.Ε.)

Συνοπτικό Εγχειρίδιο Αστρονομίας

του Άρη Μυλωνά

Εισαγωγή

Έχετε βρεθεί ποτέ στην εξοχή; Έχετε βρεθεί σε σκοτεινό νυκτερινό ουρανό, μακριά από τα φώτα

των πόλεων; Έχετε θαυμάσει το νυκτερινό οικοδόμημα με τα χιλιάδες αστέρια και τον συναυγασμό των

αστεριών στην ευδιάκριτη ζώνη του Γαλαξία μας;

Οι άνθρωποι διαφοροποιήθηκαν από τα άλλα όντα του πλανήτη μας γιατί κοίταζαν ψηλά και

προσπαθούσαν με την λογική τους να εξηγήσουν τη φύση γύρω τους. Κοίταζαν τα αστέρια που τους

προκαλούσαν θαυμασμό και δέος. Δυστυχώς σήμερα πολλά παιδιά των πόλεων δεν γοητεύονται από

τον νυκτερινό ουρανό, γιατί δεν βλέπουν τα αστέρια. Αυτό συμβαίνει επειδή τα πολλά και μεγάλα φώτα

των πόλεων είναι στραμμένα προς τα πάνω και φωτίζουν όλο και περισσότερο τον ουρανό. Ο

υπερβολικός τεχνητός φωτισμός ονομάζεται ΦΩΤΟΡΥΠΑΝΣΗ.

Το φυσικό προνόμιο του σκοτεινού νυχτερινού ουρανού που είχαν όλοι οι άνθρωποι στο

παρελθόν, σήμερα είναι προνόμιο λίγων ανθρώπων όπως των ανθρώπων που ζουν στην ύπαιθρο και

συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων (όπως είναι: οι πρόσκοποι, οι ορειβάτες, οι περιηγητές, οι ναυτικοί

κ.τ.λ.), δηλαδή αυτών που ταξιδεύουν μακριά από τις φωταγωγημένες πόλεις.

Τι είναι αστέρι;

Τα αστέρια που βλέπουμε τη νύχτα στον ουρανό είναι πελώριες διάπυρες μπάλες αερίου. Ένα

τέτοιο αστέρι είναι και ο Ήλιος μας! Κάθε αστέρι λάμπει και παράγει τεράστια ποσά ενέργειας. Όλα τα

αστέρια ακτινοβολούν και θερμαίνουν το περιβάλλοντα χώρο και τους πλανήτες που βρίσκονται κοντά

τους. Στο κέντρο κάθε αστέρα υπάρχει ένα φυσικό πελώριο πυρηνικό εργοστάσιο που παράγει ενέργεια

και κάνει το αστέρι να ακτινοβολεί για δισεκατομμύρια χρόνια!

Τι είναι πλανήτης;

Πλανήτης είναι κάθε αρκετά μεγάλο ουράνιο σώμα με σφαιρικό σχήμα, που περιφέρεται γύρο

από ένα αστέρι στη δική του τροχιά. Η Γη είναι ένας πλανήτης που μαζί με άλλους μικρούς και μεγάλους

πλανήτες περιφέρονται γύρω από το κοντινό μας αστέρι, τον Ήλιο. Η βασική διαφορά μεταξύ αστέρα και

πλανήτη είναι ότι το αστέρι είναι αυτόφωτο σώμα, δηλαδή ακτινοβολεί το δικό του φως. Οι πλανήτες

φωτίζονται από το αστέρι τους και ανακλούν το φως. Έτσι, κάποιοι πλανήτες του Ήλιου μας λάμπουν

δυνατά στον ουρανό και μοιάζουν με τα αστέρια. Οι πλανήτες ονομάστηκαν έτσι, γιατί τα αρχαία χρόνια οι

άνθρωποι τα παρατηρούσαν να «πλανώνται» (να αλλάζει η θέση τους), σε σχέση με τα άλλα αστέρια.

Το Ηλιακό μας σύστημα έχει οκτώ μεγάλους πλανήτες με τα εξής ονόματα: Ερμής, Αφροδίτη, Γη,

Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας. Οι τέσσερις τελευταίοι είναι αεριώδεις γίγαντες πλανήτες

που αποτελούνται από αέρια και ρευστά υλικά. Ο Πλανήτης Κρόνος διαθέτει εντυπωσιακό σύστημα

δακτυλιδιών που είναι ορατό ακόμα και από πολύ μικρό τηλεσκόπιο.

Τι είναι η Ουράνια Σφαίρα;

Αν κοιτάξουμε τον έναστρο ουρανό από ένα μέρος με ανοικτό ορίζοντα, χωρίς ψηλά κτήρια και

δέντρα, θα μπορούσαμε να τον προσομοιάσουμε με ένα φανταστικό τεράστιο θόλο που βρίσκεται πάνω

από το κεφάλι μας. Πάνω σε αυτόν τον θόλο θα μπορούσαμε να φανταστούμε πως είναι «στερεωμένα»

τα αστέρια, η Σελήνη και οι πλανήτες.

Αυτός ο τεράστιος θόλος που βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από μας, επεκτείνεται και κάτω

από τον ορίζοντα και περιβάλλει ολόκληρη τη Γη. Ο νοητός αυτός θόλος ονομάζεται Ουράνια Σφαίρα.

Γιατί μας φαίνεται να «κινείται» η Ουράνια Σφαίρα με τα αστέρια;

Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον νοητό άξονά της και περιφέρεται σε ελλειπτική τροχιά γύρω

από τον Ήλιο.

Ο Ήλιος, η Σελήνη, οι αστέρες και όλα τα ουράνια σώματα ανατέλλουν, μεσουρανούν και δύουν

κατά την διάρκεια του 24ωρου. Αυτή η φαινόμενη περιστροφή του ουρανού οφείλεται κυρίως στην

περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της. Έτσι, επειδή η Γη περιστρέφεται από την δύση προς την

ανατολή, η ουράνια σφαίρα με τα ουράνια σώματα μας φαίνεται να περιστρέφεται αντίστροφα.

Ποιο είναι το διασημότερο αστέρι του ουρανού;

Το πιο κοντινό αστέρι στη Γη είναι ο Ήλιος μας. Έχει διάμετρο 100 φορές μεγαλύτερη από τη Γη,

δεσπόζει στο κέντρο του Ηλιακού μας συστήματος και ζεσταίνει τη Γη και τους άλλους πλανήτες, εδώ και

δισεκατομμύρια χρόνια. Οι άνθρωποι μελετούν τον Ήλιο και γνωρίζουν πολλά για τη ζωή του. Τα άλλα

αστέρια φαίνονται σαν μικρές κουκίδες φωτός ακόμη και με τα ισχυρότερα τηλεσκόπια γιατί βρίσκονται

πολύ πιο μακριά από τον Ήλιο μας.

Πόσο μακριά βρίσκονται τα αστέρια;

Ο Ήλιος είναι ένα μικρό-μικρομεσαίο αστέρι, από τα 250.000.000.000 (δισεκατομμύρια) αστέρια

του Γαλαξία μας. Όμως σε εμάς ο Ήλιος φαντάζει τεράστιος αφού βρίσκεται πολύ κοντά στη Γη. Η

απόσταση της Γης από τον Ήλιο είναι 150.000.000 χιλιόμετρα. Το φως του Ήλιου κάνει οκτώ περίπου

λεπτά για να φθάσει στην επιφάνεια της Γης.

Τα άλλα αστέρια βρίσκονται πολύ-πολύ μακρύτερα από τον Ήλιο. Το κοντινότερο αστέρι στη Γη,

μετά τον Ήλιο, βρίσκεται πολύ μακριά σε απόσταση 41.000.000.000.000 (τρισεκατομμύρια) χιλιόμετρα.

Το φως από αυτό το αστέρι, κάνει 4 χρόνια για να φθάσει μέχρι τη Γη.

Έτσι, σε μικρότερη κλίμακα, αν ο Ήλιος μας ήταν ένα πορτοκάλι, θα βρισκόταν 10 μέτρα μακριά

από την Γη που θα είχε το μέγεθος κεφαλάκι καρφίτσας. Το επόμενο «πορτοκάλι-ήλιος» θα το

συναντούσαμε μακριά, κάπου στην Αγγλία!

Τι είναι αστερισμός;

Αν κοιτάξουμε προσεκτικά τον ουρανό, θα παρατηρήσουμε ότι τα λαμπρά αστέρια σχηματίζουν

μορφές και σχέδια. Αυτοί οι τυχαίοι αστρικοί σχηματισμοί στον ουρανό ονομάζονται αστερισμοί. Στους

αστερισμούς δόθηκαν ονόματα, ανάλογα με την ομοιότητα που είχαν με γνωστά ζώα, αντικείμενα ή

πρόσωπα. Ο αστερισμός του Λέοντα ονομάστηκε έτσι γιατί έμοιαζε κάπως με Λιοντάρι, ο αστερισμός του

Ηρακλή έμοιαζε με το μυθικό ήρωα κ.τ.λ.

Στην πραγματικότητα οι αστερισμοί είναι αποκύημα της φαντασίας των ανθρώπων. Τα αστέρια

που σκιαγραφούν έναν αστερισμό βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις από εμάς. Οι αστερισμοί δεν

είναι τίποτε άλλο παρά η προβολή των αστεριών σε τμήματα της ουράνιας σφαίρας, όπου δίνουν την

εντύπωση κάποιου σχήματος. Πριν ανακαλυφθούν τα σύγχρονα όργανα, οι αστερισμοί βοήθησαν τους

ανθρώπους να εντοπίζουν τα λαμπρά αστέρια και με αυτό το τρόπο προσανατολίζονταν τη νύκτα και

υπολόγιζαν το χρόνο και τις εποχές του έτους. Στον ουρανό μπορούμε να διακρίνουμε 88 συνολικά,

μικρούς και μεγάλους αστερισμούς. Από την Ελλάδα μπορούμε να εντοπίσουμε 69 αστερισμούς. Οι

υπόλοιποι 19, είναι ορατοί από τόπους που βρίσκονται στο νότιο ημισφαίριο της Γης.

Βρες τη Μεγάλη Άρκτο στον ουρανό και προσανατολίσου με τον Πολικό αστέρα!

Η Μεγάλη Άρκτος είναι ευδιάκριτος αστερισμός και αναγνωρίζεται πολύ εύκολα. Το κυρίως σώμα

της μεγάλης Άρκτου αποτελείται από επτά λαμπρά αστέρια και μοιάζει με κατσαρόλα. Τα τρία λαμπρά

αστέρια σχηματίζουν το χερούλι της. Τα δύο αστέρια που βρίσκονται μακριά από το χερούλι αν τα

προεκτείνουμε κατά πέντε φορές θα συναντήσουμε τον πολικό αστέρα. Ο Πολικός αστέρας είναι ένα

αστέρι αρκετά λαμπρό, που μπορούμε να το διακρίνουμε ακόμη και από την Αθήνα. Βρίσκεται στην ουρά

της Μικρής Άρκτου. Η Μικρή Άρκτος είναι μικρός αστερισμός με αμυδρά αστέρια και δεν διακρίνεται μέσα

από τις μεγάλες πόλεις.

Ο Πολικός αστέρας βρίσκεται πολύ κοντά στον Βόρειο πόλο του ουρανού και συνεπώς βρίσκεται

πάνω από τον Βόρειο ορίζοντα. Είναι το μοναδικό αστέρι του ουρανού που μοιάζει να μην κινείται

καθόλου κατά τη διάρκεια της νύκτας, και κατά τη διάρκεια του έτους. Ο Πολικός αστέρας βρίσκεται σε

γωνία ύψωσης ίση με το γεωγραφικό πλάτος του τόπου που τον παρατηρούμε. Δηλαδή αν βρισκόμαστε

στην Αθήνα τότε θα τον παρατηρούμε 38° πάνω από τον Βόρειο ορίζοντα, μιας και το γεωγραφικό

πλάτος της Αθήνας είναι +38° Βόρειο.

Πόσο μεγάλος είναι ο Γαλαξίας μας;

Ο Γαλαξίας μας είναι μια τεράστια συγκέντρωση αστεριών, αερίων και σκόνης. Οι διαστάσεις του

είναι ασύλληπτα μεγάλες αφού οι σπείρες του είναι το αποτέλεσμα συνάθροισης 250.000.000.000

δισεκατομμυρίων αστεριών σαν το Ήλιο μας. Θα περίμενε κανείς ότι με τόσα πολλά αστέρια θα υπήρχε

συνωστισμός. Αντιθέτως, τα αστέρια του Γαλαξία μας βρίσκονται σε αστρονομικά μεγάλες αποστάσεις

μεταξύ τους. Η διάμετρος του Γαλαξία μας είναι 100.000 έτη φωτός. Αρκεί να σκεφτούμε πως από τη Γη

μέχρι τη Σελήνη είναι απόσταση 1 δευτερόλεπτο φωτός επειδή το φως χρειάζεται 1 δευτερόλεπτο για να

πάει στη Σελήνη. Ενώ, για να διασχίσει το Γαλαξία μας από τη μια μεριά στην άλλη χρειάζεται 100.000

χρόνια!

Στο γνωστό Σύμπαν που έχουμε παρατηρήσει υπάρχουν τουλάχιστον μισό τρισεκατομμύριο

Γαλαξίες (500.000.000.000).

Βρες, πόσα αστέρια έχει το Σύμπαν!

Αν πολλαπλασιάσουμε τον αριθμό των αστεριών ενός τυπικού Γαλαξία, σαν το δικό μας, με τον

αριθμό των Γαλαξιών θα βρούμε πόσα αστέρια πάνω-κάτω υπάρχουν στο Σύμπαν:

250.000.000.000 Χ 500.000.000.000 =

125.000.000.000.000.000.000.000

Μπορείς να διαβάσεις αυτόν τον αριθμό; Αυτός ο αριθμός μας λέει πόσα αστέρια έχει το Σύμπαν.

Είναι περισσότερα από τους κόκκους άμμου σε όλες τις παραλίες της Γης! Ένα από αυτά τα αστέρια,

είναι ο Ήλιος μας που συντηρεί το φαινόμενο της ζωής πάνω στο πλανήτη μας.

Τι κάνει το τηλεσκόπιο;

Φανταστείτε πως βρίσκεστε στην εξοχή και μια βροχερή μέρα θέλετε να συλλέξετε βρόχινο νερό.

Οι σταγόνες της βροχής πέφτουν αδιάκοπα πάνω στο τραπέζι που τρώτε το πρωινό σας. Θα

προτιμήσετε να τοποθετήσετε έναν κουβά, ή ένα ποτήρι, για να μαζέψετε περισσότερο νερό; Σίγουρα θα

προτιμήσετε κουβά γιατί το πάνω μέρος του, που μπαίνει το βρόχινο νερό, έχει μεγαλύτερη διάμετρο από

το ποτήρι.

Τα τηλεσκόπια είναι συλλέκτες φωτός. Όλα τα αντικείμενα γύρω μας, αλλά και τα μακρινά

ουράνια σώματα εκπέμπουν φως. Το φως των αντικειμένων μπορεί να πηγάζει από το ίδιο το σώμα, ή

να είναι προϊόν ανάκλασης από ένα άλλο. Τα τηλεσκόπια συλλέγουν το φως των μακρινών αντικειμένων

με τους φακούς και τα κάτοπτρα που διαθέτουν. Έτσι, όσο μεγαλύτερη είναι η διάμετρος του μπροστινού

φακού ενός τηλεσκοπίου τόσο ισχυρότερο είναι το τηλεσκόπιο επειδή συλλέγει περισσότερο φως.

Συνεπώς ισχυρότερο είναι το τηλεσκόπιο με «χοντρό» σωλήνα και μεγαλύτερο φακό και όχι αυτό με τις

πολλές μεγεθύνσεις!.

Τα πολύ μεγάλα τηλεσκόπια σήμερα κατασκευάζονται αποκλειστικά με μεγάλα κάτοπτρα για τη

συλλογή του φωτός. Αυτά τα τηλεσκόπια λέγονται κατοπτρικά.

Πόσο μακριά βλέπουμε με ένα τηλεσκόπιο;

Όσο περισσότερο φως συλλέγει ένα τηλεσκόπιο τόσο ισχυρότερο είναι. Τα ισχυρά τηλεσκόπια

είναι αυτά που έχουν μεγάλη διάμετρο φακού ή κατόπτρου. Με αυτά βλέπουμε με μεγαλύτερη διακριτική

ικανότητα, πιο μακριά, πιο βαθιά μέσα στο Σύμπαν.

Όλα τα αστέρια που βλέπουμε με γυμνό μάτι στον ουρανό, βρίσκονται στον δικό μας Γαλαξία. Το

μάτι του ανθρώπου είναι ένα όργανο που συλλέγει φως και βλέπει μακριά. Μπορεί να δει σε απόσταση

μέχρι και δύο εκατ. έτη φωτός!. Πράγματι με γυμνό μάτι και μακριά από τα φώτα της πόλης μπορούμε να

διακρίνουμε μια γαλακτώδη αμυδρή μουτζούρα στον ουρανό, είναι ο Γαλαξίας της Ανδρομέδας που

απέχει 2,2 εκατ. έτη φωτός μακριά. Είναι το πιο μακρινό αντικείμενο που μπορεί να διακρίνει ο

άνθρωπος, χωρίς τηλεσκόπιο.

Ένα μικρό τηλεσκόπιο με διάμετρο μπροστινού φακού 10 cm, είναι 250 φορές ισχυρότερο από το

μάτι μας, επειδή συλλέγει 250 φορές περισσότερο φως. Μέσα από αυτό το τηλεσκόπιο, μπορούμε να

διακρίνουμε αντικείμενα στον ουρανό πάνω από 100 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Το ένα έτος φωτός

ισούται περίπου με δέκα τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Το φως έχει πεπερασμένη ταχύτητα. Η ταχύτητά

του είναι περίπου 300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, δηλαδή κάπου 800.000 φορές πιο γρήγορα από

τον ήχο! Έτσι για να φτάσει σε μας η εικόνα των αστεριών χρειάζεται πολύς χρόνος αφού τα αστέρια

(εκτός του Ήλιου μας) βρίσκονται έτη φωτός μακριά. Η εικόνα των μακρινών γαλαξιών φθάνει στα

τηλεσκόπιά μας μετά από εκατομμύρια χρόνια! Συνεπώς, όταν παρατηρούμε μακρινά αντικείμενα στην

πραγματικότητα βλέπουμε εικόνες από το παρελθόν τους.

Στοιχεία των ουράνιων σωμάτων που θα παρατηρήσουμε στις 24 Ιουλίου 2009.

Ουράνιο σώμα Πληροφορίες Όπως το παρατηρούμε

μέσα από τηλεσκόπιο

Κρόνος

Πλανήτης

Αεριώδης, γίγαντας πλανήτης του Ηλιακού μας

συστήματος σε απόσταση: 10 αστρ/μικές μονάδες.

Μ51

«Whirlpool Galaxy»

Γαλαξίας

Σπειροειδής γαλαξίας με συνοδό γαλαξία (5195),

που βρίσκονται σε σύγκρουση.

Απόσταση: 27.000.000 έτη φωτός

Μ5

Σφαιρωτό σμήνος αστέρων

Υπέροχο σφαιρωτό! Μπορούν να διαχωριστούν τα

αστέρια στο πυρήνα του.

Απόσταση: 26.000 έτη φωτός

Μ13

Σφαιρωτό σμήνος αστέρων

Πανέμορφο το μεγάλο σφαιρωτό σμήνος του

Ηρακλέους. Ο πιο ευδιάκριτος πυρήνας σφαιρωτού

σμήνους από το βόρειο ημισφαίριο.

Απόσταση: 26.000 έτη φωτός

Cr 399

«Coat-Hunger»

Ανοικτό σμήνος αστέρων

Ορατό και με κιάλια. Εντυπωσιακό! Σχηματικά

μοιάζει με κρεμάστρα ρούχων.

Μ57

«Ring Nebula»

Πλανητικό νεφέλωμα

Δακτυλιοειδές πλανητικό νεφέλωμα. Σχηματικά

μοιάζει με δακτυλίδι καπνού. Κεντρ. άστρο 15,5 μεγ.

Απόσταση: 2.300 έτη φωτός

ε 1,2

«Double-Double»

Ζεύγος διπλών αστέρων

Υπέροχο τετραπλό σύστημα αστέρων.

Μ17

«Swan Nebula»

Νεφέλωμα

Ευδιάκριτο νεφέλωμα που σχηματικά μοιάζει με

κύκνο!

Απόσταση: 5.910 έτη φωτός

Μ11

«Wild Duck cluster»

Ανοικτό σμήνος αστέρων

Αποτελείται από αμυδρά αστέρια. Σχηματικά μοιάζει

με αγριόπαπια.

Απόσταση: 6.120 έτη φωτός

Μ2 4

Ανοικτό σμήνος αστέρων

Πολύ εκτεταμένο σμήνος ορατό με γυμνό μάτι.

Εσωτερικά έχει τα νεφελώματα Β92 και Β93.

Απόσταση: 12.000 έτη φωτός

Albireo

Διπλός αστέρας

Υπέροχο ζευγάρι αστεριών με διαφορετικά

χρώματα: κυανοπράσινο και ερυθρό.

Απόσταση: 380 έτη φωτός

M 27

«Dumbbell Nebula»

Πλανητικό νεφέλωμα

Θαυμάσιο πλανητικό με δύο λοβούς. Σχηματικά

μοιάζει με βαράκι γυμναστηρίου (αλτήρα).

Απόσταση: 1.150 έτη φωτός

«ΕΥΔΟΞΟΣ» με την ευκαιρία του εορτασμού του Διεθνούς Ετους Αστρονομίας

Στο τέλος του τρέχοντος μηνός το ΕΥΔΟΞΟΣ θα υποδεχθεί οργανωμένες ομάδες ενδιαφερομένων μαθητών από το Ληξούρι, ενώ για τον Ιούλιο και Αύγουστο προετοιμάζονται δύο αστρονομικές βραδιές παρατηρήσεων ανοιχτές στο ευρύτερο κοινό.


Προηγουμένως, την Κυριακή 24η Μαίου με την ευκαιρία του παγκοσμίου εορτασμού του Διεθνούς Ετους Αστρονομίας 2009, 35 μικροί μαθητές της Στ’ Τάξεως του 4ου Δημοτικού Σχολείου Αργοστολίου μαζί με τους συνοδούς τους επισκέφτηκαν την Αστρονομική Βάση του Αίνου, και ξεναγήθηκαν στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Κέντρου Αστρονομίας "ΕΥΔΟΞΟΣ". Τους μαθητές συνόδευσε ο κ. Διον. Γαρμπής εκ μέρους του συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του σχολείου και αρκετοί γονείς. Τους υποδέχθηκαν συνεργάτες του Κεφαλληνιακού Ιδρύματος Ερευνών (Κ.Ι.Ε). Η εκδήλωση είχε προγραμματιστεί αποκλειστικά για τους μαθητές αυτούς.

Το Πρόγραμμα Επισκέψεως περιελάμβανε ξενάγηση στα ραδιοκάτοπτρα του Κέντρου (με τη δύση του Ηλίου), διάλεξη και προβολή εντός του κτιρίου ελέγχου τηλεσκοπίων με θέμα: «Tα Αστρονομικά της Κεφαλληνίας και η Παιδεία των Αστρονομικών», (Oμιλητής: Δρ. Ν. Σολωμός Επ. Καθηγητής, Γραμματέας Δ.Σ και πρωτεργάτης του Κ.Ι.Ε). Ακολούθως έλαβε χώρα ξενάγηση στο Τηλεσκόπιο 0.60μ "Ανδρέας Μιχαλιτσιάνος" (διαδοχικά σέ ομάδες των 5-6 ατόμων) και στο Τηλεσκόπιο 0.51μ "Βικέντιος Δαμωδός". Τα φιλοξενούμενα παιδιά είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν σε εντυπωσιακή Εκθεση Εικόνων του Σύμπαντος (κυρίως γαλαξιών και νεφελωμάτων) και μετά ανέβηκαν στο υψίπεδο δίπλα στο τηλεσκόπιο «Δαμωδός» όπου πήραν το πρώτο τους μάθημα βασικής ουρανογραφίας με δέσμη λέιζερ από τον καθηγητή κ. Κόκκαλη, και ολοκλήρωσαν την βραδυά τους με τη μικρή Δεξίωση/μπουφέ που τους παρέθεσε το Κέντρο.

Οι εντυπώσεις που έμειναν από τα παιδιά ήταν έντονες. Παρακολούθησαν με ευταξία ενδιαφέρον και φιλομάθεια το εκλαικευτικό επιστημονικό πρόγραμμα και άφησαν άριστες υποσχέσεις για ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Κάποια από αυτά επέδειξαν ιδιαίτερα αυξημένο ενδιαφέρον και ετοιμάζουν εκθέσεις με τα εναύσματα που πήραν, ενώ κοινή ήταν η ομολογία των γονέων για το πόσο σημαντική υπόθεση είναι η καλλιέργεια της έρευνας για τη διαμόρφωση της κοινωνίας της γνώσης, ένα στόχο που επιδιώκουν από δεκαετίες όλα τα προηγμένα κράτη του κόσμου. Διάχυτη επίσης ήταν η πεποίθηση πως είναι ευτύχημα να διαθέτει η Κεφαλονιά ένα τέτοιο Αστρονομικό Κέντρο πάνω στον Αίνο.

Σε ερωτήματα γιατί τελευταία είχαν σταματήσει οι επισκέψεις, πήραν απάντηση πως τo Εθνικό Κέντρο Αστρονομίας ΕΥΔΟΞΟΣ το οποίο λειτουργεί συνεχώς από το 1999 ρομποτικά μέσω του διαδικτύου μοιράζοντας μετρήσεις κυρίως στην Ευρώπη και την Ελλάδα χρειάζεται πλέον μετά από τόσα χρόνια κανονικές πιστώσεις για την τακτική συντήρησή του αλλά και για την επιστημονική του εξέλιξη. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση διεκδίκησε και πήρε ένα πρόγραμμα από το κοινοτικό πλαίσιο στήριξης με το οποίο βοηθά το Εύδοξος για την Αστρονομία και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών για την Σεισμολογία, αρκεί η Κεφαλονιά να παραμένει στο επίκεντρο της σχετικής επιστημονικής δραστηριότητας. Έτσι θα καλύπτονταν οι ανάγκες. Δυστυχώς όμως η Περιφέρεια έκλεισε απροειδοποίητα για διάφορους λόγους τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις και τα έργα έμειναν στη μέση χωρίς κανένας από τους τοπικούς παράγοντες εκτός από τη Νομαρχία να έχει ενδιαφερθεί ώστε να βρει από αλλού την πίστωση που κατακρατήθηκε. Από την μεριά του το ΕΥΔΟΞΟΣ που ήταν αναγκασμένο λόγω του εργοταξίου να μένει κλειστό για τα έργα που δεν ολοκληρώνονται , το πήρε απόφαση ότι μάταια περιμένει και δέχτηκε πάλι επισκέψεις, όχι όπως θα επιθυμούσε αλλά όπως μπορεί με τα όποια μέσα διαθέτει σήμερα. Διανύουμε άλλωστε το Διεθνές Έτος Αστρονομίας-2009.

Ο νεαρός γιατρός, ειδικευόμενος πνευμονολόγος στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης, που διεκδίκησε με αξιώσεις τον τίτλο του πρώτου Ελληνα αστροναύτη, εκπροσώπησε τη χώρα με προσόντα την επιστημονική του επάρκεια και τις επιδόσεις του στα ψυχοτεχνικά τεστ του ΕΟΔ και πριν από λίγες ημέρες είχε -θεωρητικά- τις ίδιες πιθανότητες για το ταξίδι στο Διάστημα με δύο Ιταλούς, ένα Γερμανό, ένα Γάλλο, ένα Δανό και ένα Βρετανό, που επιλέχθηκαν τελικά για να εκπαιδευτούν ως αστροναύτες και να στελεχώσουν την επόμενη αποστολή. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να πάρει εύκολα θέση στην ευρωπαϊκή διαστημική αποστολή για πολλούς λόγους (είναι από τα νεότερα μέλη του Οργανισμού και χωρίς οικονομική και διαστημική... προϋπηρεσία), αλλά η επιλογή του γιατρού σε τόσο προχωρημένο στάδιο «αποτελεί ένδειξη του τι θα μπορούσαμε να αναμένουμε σε μια μελλοντική επιλογή αστροναυτών μέχρι το 2014», επισήμανε ο εθνικός εκπρόσωπος της χώρας μας στον ΕΟΔ, καθηγητής Αστρονομίας του ΑΠΘ κ. Νικ. Σπύρου. «Η προσπάθεια θα πρέπει να λειτουργήσει σαν πηγή έμπνευσης για άλλους συμπατριώτες μας ώστε να δουν ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο ακόμα και για μια μικρή χώρα όπως η δική μας», λέει ο κ. Καϊμακάμης. Μαζί του υπέβαλαν αίτηση άλλοι 158 Ελληνες (21 γυναίκες). Από τις συνολικά 8.413 ευρωπαϊκές υποψηφιότητες, ο ΕΟΔ επέλεξε μετά δοκιμαστικά τεστ (χειρισμοί πολύπλοκων οργάνων, αντιδράσεις σε πίεση, μνήμη) και ιατρικές εξετάσεις στα τρία εκπαιδευτικά του κέντρα σε Αμβούργο, Κολωνία και Τουλούζ τους 45 υποψήφιους. «Το προφίλ του Ευρωπαίου αστροναύτη είναι ένας επιστήμονας με γνώσεις, μεγάλη εμπειρία στον τομέα του, πολλές επιστημονικές εργασίες, καλή υγεία. Οχι ενός υπερανθρώπου - υπεραθλητή με κάποια επιστημονική γνώση», λέει. Ο ίδιος πάντως δεν αφήνει το όνειρό του να πέσει στη... Γη. Επιδιώκει, όπως είπε, μετεκπαίδευση σε αντίστοιχο γνωστικό πεδίο, έχοντας ισχυρό ενδιαφέρον για την ειδικότητα της αεροδιαστημικής ιατρικής και της έρευνας σε περιβάλλον μικροβαρύτητας».

Μια νέα θεωρία για το πώς σχηματίσθηκαν οι γαλαξίες στο σύμπαν, πριν δισεκατομμύρια χρόνια, διατυπώθηκε από κοσμολόγους του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, σε συνεργασία με αστρονόμους του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ και γάλλους ερευνητές. Η σχετική μελέτη, υπό τον καθηγητή φυσικής Αβισάι Ντέκελ, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Nature".
Η νέα θεωρία βασίζεται σε νέες γερμανικές αστρονομικές παρατηρήσεις υπό τον καθηγητή Ράιχερντ Γκέντσελ, καθώς και σε προσομοιώσεις που έκαναν οι γάλλοι επιστήμονες υπό τον καθηγητή Ρομέν Τεσιέ σε έναν από τους ισχυρότερους υπερ-υπολογιστές της Ευρώπης. Ισχυρίζεται ότι οι γαλαξίες βασικά σχηματίσθηκαν ως αποτέλεσμα ισχυρών κοσμικών ρευμάτων κρύων αερίων, κυρίως υδρογόνου, και όχι, όπως υποστηρίζει η κυρίαρχη σήμερα θεωρία, από γαλαξιακές συγχωνεύσεις. Οι τελευταίες, κατά τους επιστήμονες, έπαιξαν περιορισμένο ρόλο στη διαμόρφωση του σύμπαντος.
Οι γαλαξίες είναι οι βασικοί δομικοί "λίθοι" του σύμπαντος. Καθένας περιλαμβάνει περίπου 100 δισ. άστρα, σαν τον ήλιο μας. Κάθε γαλαξίας περιβάλλεται από μια σφαιρική άλω σκοτεινής ύλης που ανιχνεύεται έμμεσα μέσω της βαρυτικής της επίδρασης και της οποίας η ακριβής φύση είναι άγνωστη. Δύο είναι τα βασικά είδη γαλαξιών: οι σπειροειδείς (όπως ο δικός μας) και οι ελλειπτικοί.
Οι σπειροειδείς γαλαξίες είναι περιστρεφόμενοι δίσκοι πλούσιοι σε αέριο υδρογόνο και αποτελούν πηγή συνεχούς γέννησης νέων άστρων, τα οποία δίνουν μια μπλε απόχρωση στους γαλαξίες. Αντίθετα, οι ελλειπτικοί γαλαξίες έχουν ογκωδέστερο και λιγότερο επίπεδο σχήμα και κυρίως αποτελούνται από παλαιότερα κοκκινωπά άστρα χωρίς την ύπαρξη αερίων.
Η βασική πρόκληση των σύγχρονων κοσμολόγων είναι να καταλάβουν πώς σχηματίσθηκαν τα δύο διαφορετικά είδη γαλαξιών. Το μέχρι σήμερα γενικά αποδεκτό μοντέλο υποστηρίζει ότι αέρια σε σφαιρική μορφή δημιουργούν ένα κεντρικό δίσκο, που μετά συγχωνεύεται με άλλους παρόμοιους δίσκους. Τα άστρα θεωρείται ότι σχηματίζονται αργά μέσα στους αεριώδεις δίσκους, αλλά σε κάθε συγχώνευση δίσκων τα συγκρουόμενα αέρια παράγουν μαζικά νέα άστρα.
Όμως το θεωρητικό αυτό μοντέλο εσχάτως έχει τεθεί υπό σχετική αμφισβήτηση, καθώς προστίθενται αστρονομικές παρατηρήσεις από νέα ισχυρότερα τηλεσκόπια, από όπου προκύπτει μια διαφορετική εικόνα: πριν 10 δισ. χρόνια, πολλοί μεγάλοι γαλαξίες όντως δημιουργούσαν πολλά νέα άστρα, όμως δεν φαίνεται αυτό να συνέβη μέσω συγχώνευσής τους. Οπότε προκύπτει το ερώτημα πώς όλοι αυτοί οι γαλαξίες, σε τόσο πρώιμο στάδιο, δημιούργησαν τόσο γρήγορα και τόσα πολλά νέα άστρα χωρίς να έχουν προϋπάρξει γαλαξιακές συγχωνεύσεις.
Συνεχής ροή παγωμένου αερίουΗ νέα θεωρία, προϊόν της ισραηλο-γερμανο-γαλλικής συνεργασίας, υποστηρίζει ότι οι γαλαξίες προέκυψαν από μια συνεχή ροή παγωμένου αερίου κατά μήκος λίγων στενών "χειμάρρων". Αυτά τα αέρια ρεύματα ακολουθούσαν τα "νήματα" του "κοσμικού ιστού", που καθορίζει τη μεγάλης κλίμακας δομή της ύλης στο σύμπαν. Τα παγωμένα ρεύματα αερίων διαπέρασαν την άλω σκοτεινής ύλης και τα καυτά αέρια που βρίσκονταν στο εσωτερικό της, ώσπου έγιναν περιστρεφόμενος δίσκος.